Vấn đề sở hữu đất đai trong Bộ luật Dân sự sửa đổi thu hút sự quan tâm thảo luận của nhiều đại biểu Quốc hội, đặc biệt là câu chuyện lấn chiếm đất đai diễn ra khá phổ biến trong thời gian vừa qua. Nhiều người đã đặt ra vấn đề có nên công nhận nhà đất "nhảy dù" hay không.
Những nội dung quan trọng trên đã được ông Phạm Quang Nghị, Bí thư Thành ủy Hà Nội Phạm Quang Nghị, Trưởng Đoàn Đại biểu Quốc hội Hà Nội và nhiều đại biểu quan tâm thảo luận.
Bí thư Thành Ủy Hà Nội Phạm Quang Nghị nêu vấn đề có nên công nhận
nhà đất "nhảy dù". Ảnh: Như Ý
Nói về tình trạng lấn chiếm đất đai ngay tại Thủ đô, Bí thư Phạm Quang Nghị cho biết, có 3 vấn đề phức tạp đang chờ lời giải đáp.
Đầu tiên phải kể đến việc nhà đất "nhảy dù" mặc nhiên được công nhận như nhà chính chủ. Đây là những nhà đất lấn chiếm đất công. Bí thư cho biết: "Dù những trường hợp này không tranh chấp với ai, nhưng đấy lại là đất lấn chiếm của Nhà nước, thuộc sở hữu toàn dân. Nếu bây giờ công nhận nhà đất "nhảy dù" thì mặc nhiên đã cho người lấn chiếm được hưởng quyền như đất thổ cư, đất ông bà để lại thì không hợp lý".
Bí thư Phạm Quang Nghị cũng cho biết, hiện nay, những trường hợp "nhảy dù" như vậy ở Thủ đô rất nhiều. Ban đầu họ cứ liều nhảy vào chiếm đất, rồi xây nhà ở, rồi cắt đất ra bán và thu một khoản lợi rất lớn. Thực chất đất này là đất của Nhà nước, dù là đất không tranh chấp với ai nhưng vẫn là đất lấn chiếm. Khi Nhà nước thu hồi đất thực hiện dự án, họ vẫn được đền bù ngang với giá đền bù đất tổ tiên ông bà để lại. Vô hình chung, chúng ta đã thừa nhận quyền cho những người chiếm đất bất hợp pháp.
Trường hợp thứ hai cần quan tâm là việc mua bán nhà ngay trên đất lấn chiếm, tức là mua bán tài sản không được pháp luật thừa nhận hợp pháp. Ví dụ tiêu biểu nhất là khu công viên Đống Đa. Trước đây khu này là bãi rác Thành Công, sau đó bị người dân lấn chiếm và bây giờ đã xây nhà ở hết. Những người đến đầu tiên chỉ là người nhặt rác, sau không thấy ai quản lý thì dựng lều tạm trên đất mà Nhà nước quy hoạch, bỏ hoang. Từ lều tạm xây dựng thành nhà Phibrô xi măng, rồi thành nhà kiên cố. Do Nhà nước quản lý chưa tốt nên những ngôi nhà xây bất hợp pháp này vẫn tồn tại, rồi người nọ bán cho người kia.
"Người mua nhà đất là ngay tình, chính chủ, hợp lệ, "tiền trao cháo múc". Nhưng vấn đề nằm ở chỗ, sau này xây dựng công viên Đống Đa, Hà Nôi sẽ phải bồi thường với số tiền rất lớn. Nếu Nhà nước không bồi thường thì dân không chịu đi, rồi lại nói chính quyền ứng xử với dân thế này thế khác. Rất khó để xử lý ổn thỏa những trường hợp mua bán ngay tình nhưng không hợp pháp như thế", ông Phạm Quang Nghị nói.
Trường hợp thứ ba là cư dân phía ngoài đê sông Hồng. Luật đê điều và quy hoạch của TP. Hà Nội đều không cho phép xây nhà. Thế nhưng, con đê là xây sau này, người dân đã ở đây từ trước, nghĩa là con đê này có sau dân chứ không phải có trước. Khi xây đê sông Hồng, các làng Tứ Liên, Yên Phụ đã tồn tại rồi. Đê sông Hồng được xây sau, ngăn đôi làng thành dân trong và ngoài đê. Đất trong đê thì được tuân theo luật xây dựng, còn ngoài đê thì phải tuân thủ luật đê điều, nghĩa là không được xây dựng nhà ở.
Trường hợp không cho xây mới thì còn giải thích với dân được. Nhưng những nhà đã xây rồi, rất khó để nói chuyện trong đê, ngoài đê, rồi việc người dân có nhu cầu sinh con cái, tăng thêm nhu cầu về chỗ ở.
Bí thư Thành ủy Hà Nội cho rằng: "Vì dân, vì những nhu cầu thiết yếu của dân mà giờ thành phố đang thực hiện theo kiểu làm ngơ, hoặc làm giấy cam kết cho xây nhưng sau này phá thì không bồi thường, nói thẳng ra là chấp nhận cho dân "lách luật".
Bí thư cũng đưa ra ví dụ so sánh: Công trình nhà tiếp dân của Quốc hội đang xây dở ở khu vực đó nhưng bao nhiêu năm nay vẫn không dám hoàn thiện vì Quốc hội thì không thể "lách luật" được. "Tức là, người làm nghiêm theo luật thì không dám làm gì cả, còn người khác vẫn cứ xây. Mà thời hạn cho linh hoạt không phải vài tháng, vài năm mà là lâu dài. Bây giờ nếu phá dỡ thì cũng thiệt hại cho dân", ông Nghị chia sẻ.
Bí thư cho rằng, những vướng mắt trên của Hà Nội đều liên quan đến nhà đất, đến quyền lợi của người dân và Nhà nước. Việc sửa đổi Bộ luật Dân sự phải xuất phát từ đòi hỏi của thực tiễn, của từng trừng hợp cụ thể. Quy định của luật pháp cần phải giải được những bài toán đó, vì nhà đất là một loại tài sản có giá trị rất lớn.
(Theo Tiền phong Online)
