Theo quy định pháp luật, doanh nghiệp không thể đặt trụ sở tại chung cư có mục đích sử dụng là dùng để ở. Tuy nhiên, đối với chung cư có mục đích sử dụng hỗn hợp, doanh nghiệp có thể đặt trụ sở trong một số trường hợp nhất định.
Luật Doanh nghiệp 2005 quy định: “Trụ sở chính của doanh nghiệp là địa điểm liên lạc, giao dịch của doanh nghiệp; phải ở trên lãnh thổ Việt Nam, có địa chỉ được xác định gồm số nhà, tên phố (ngõ phố) hoặc tên xã, phường, thị trấn, huyện, quận, thị xã, thành phố thuộc tỉnh, tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương; số điện thoại, số fax và thư điện tử (nếu có)”. Luật Doanh nghiệp và các văn bản hướng dẫn thi hành đều không có quy định về việc cấm doanh nghiệp đặt trụ sở tại chung cư.
Hiện nay, nhiều quan điểm cho rằng chung cư được thiết kế và xây dựng phù hợp với mục đích làm nhà ở, nếu doanh nghiệp sử dụng cho mục đích làm trụ sở, văn phòng là không phù hợp với mục đích xây dựng và sử dụng. Tuy nhiên, PLF cho rằng cần xem xét Quy chế về quản lý sử dụng nhà chung cư ban hành kèm theo Quyết định số 08/2008/QĐ-BXD ngày 28 tháng 5 năm 2008 của Bộ Xây dựng.
Quy chế này có quy định cụ thể về “nhà nhiều tầng có mục đích sử dụng hỗn hợp” hay còn được gọi là chung cư có mục đích sử dụng hỗn hợp, khái niệm này được hiểu là nhà nhiều tầng có nhiều diện tích với mục đích sử dụng khác nhau. Theo đó, mục đích sử dụng không chỉ trong phạm vi là làm nhà ở mà có thể làm văn phòng, siêu thị và các mục đích khác. Trên thực tế, chúng ta thường thấy trong một tòa nhà chung cư, tầng trệt hoặc một số tầng khác được sử dụng vào nhiều mục đích khác nhau như mở siêu thị, cửa hàng, trụ sở công ty.
Theo chỉ đạo của Bộ Xây dựng tại Công văn số 2544/BXD-QLN ngày 19/11/2009 thì các cá nhân, tổ chức sở hữu căn hộ chung cư có mục đích sử dụng dùng làm nhà ở không được tự ý chuyển đổi trái mục đích sử dụng để làm văn phòng, cơ sở sản xuất, kinh doanh, cửa hàng,…Riêng đối với nhà nhiều tầng có mục đích sử dụng hỗn hợp thì có hai hướng giải quyết như sau:
(1) Trường hợp có thể tách riêng diện tích sử dụng với mục đích làm văn phòng, cửa hàng… với khu diện tích ở thì cần bố trí và quản lý phần diện tích này tương tự đối với công trình kinh doanh, dịch vụ;
(2) Trường hợp không thể tách riêng để áp dụng quy chế quản lý riêng biệt, cụ thể là văn phòng không đảm bảo điều kiện làm việc theo Quy chuẩn xây dựng và Tiêu chuẩn quy định thì phải có biện pháp chấn chỉnh kịp thời. Công văn số 2544/BXD-QLN lại không đưa ra hướng dẫn các biện pháp cụ thể đối về vấn đề này.
Tóm lại, khi doanh nghiệp mong muốn đặt trụ sở tại chung cư thì phải xem xét đến vấn đề phần diện tích chung cư tại nơi doanh nghiệp sẽ đặt trụ sở ngoài mục đích dùng để ở có mục đích khác như làm văn phòng, cơ sở sản xuất kinh doanh hay không? Nếu mục đích chỉ là để ở thì doanh nghiệp không được đặt trụ sở tại địa điểm này. Doanh nghiệp cần liên hệ với chủ đầu tư hoặc chủ sở hữu yêu cầu cung cấp các giấy tờ cần thiết thể hiện mục đích sử dụng của phần diện tích chung cư dự kiến đặt trụ sở. Ngoài ra doanh nghiệp lưu ý về việc cơ quan đăng ký kinh doanh từ chối cấp giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp cho doanh nghiệp có trụ sở đặt tại chung cư.
Công ty Luật PLF
