Người lao động trong các khu công nghiệp ở Tp.HCM, Đồng Nai và Bình Dương vẫn "khát" một nơi an cư thực sự. Tuy nhu cầu thực tế còn rất cao nhưng nguồn cung thì xem ra đang không theo kịp.
Hiện ở Việt Nam có hơn 70 khu công nghiệp tập trung chủ yếu ở các tỉnh, thành như: Tp.HCM, Đồng Nai và Bình Dương thu hút khoảng 1,8 triệu lao động. Nhưng trong khi các địa phương đang hết sức cố gắng để đảm bảo nhà ở cho người lao động trong các khu công nghiệp thì trên thực tế, nguồn cung nhà ở xã hội vẫn chưa đáp ứng được nhu cầu.
Cung chưa theo kịp được cầu
Các con số thống kê cho thấy, lượng nhà ở xã hội ở ba tỉnh, thành tập trung nhiều khu công nghiệp ở phía Nam mới chỉ đáp ứng được khoảng 30% nhu cầu thực tế về nhà ở của người lao động. Nhà trọ là lựa chọn của đại đa số công nhân trong các khu công nghiệp, tuy nhiên các điều kiện sinh hoạt, an ninh trật tự, vệ sinh môi trường, phòng chống cháy nổ… lại không đảm bảo. Nắm bắt nhu cầu đó, nhiều năm qua, nhiều hộ gia đình, cá nhân ở Đồng Nai, Bình Dương và Tp.HCM đã đầu tư xây dựng nhà trọ để kiếm lời.
Hiện tại, các chính sách hỗ trợ, tạo điều kiện cho họ đầu tư xây dựng nhà trọ theo quy cách, quy chuẩn về xây dựng vẫn chưa được Nhà nước quan tâm và hình thành văn bản. Phần lớn các khu nhà trọ đều chưa đảm bảo các tiêu chí về thiết kế thoáng mát, đảm bảo an ninh, vệ sinh môi trường, phòng chống cháy nổ...
Nhà ở cho công nhân đang ngày càng là vấn đề bức thiết của xã hội
Ông Võ Văn Chánh, Phó Chủ tịch Ủy ban Nhân dân tỉnh Đồng Nai cho biết, nhu cầu về nhà ở là rất lớn vì tỉnh hiện có hơn 741.000 lao động làm việc tại 31 khu và 37 cụm công nghiệp, đa số những lao động này đến từ các tỉnh khác (chiếm 60,4%).
Để đối phó, tỉnh Đồng Nai mới triển khai được một số dự án nhà lưu trú công nhân, đáp ứng được khoảng hơn 40% nhu cầu chỗ ở cho công nhân, phần lớn công nhân phải chịu cảnh thuê trọ bên ngoài.
Theo ông Chánh, 300.000 người lao động có được chỗ ở như hiện nay là nhờ có khoảng 17.000 hộ gia đình, cá nhân kinh doanh nhà trọ với quy mô gần 125.000 phòng. Cái bất cập ở đây là việc quản lý kinh doanh phòng trọ như xây dựng trên đất nông nghiệp chưa chuyển đổi mục đích sử dụng, xây không phép… nhưng trước áp lực về nhu cầu nhà ở cho công nhân, các địa phương vẫn linh động áp dụng các chính sách pháp luật cho sự tồn tại của các nhà trọ.
Tính đến tháng 9/2014, Đồng Nai mới chỉ đáp ứng 6,4% nhu cầu nhà ở. Theo đó, có 12/38 dự án nhà ở xã hội đã hoàn thành với diện tích 24,46 ha, cung cấp 1.385 căn hộ và đáp ứng nhu cầu chỗ ở cho khoảng 8.100 người. Tuy nhiên, do thiếu vốn và nhiều lý do khác, trong số các dự án đã triển khai đã có 16 dự án đã bị thu hồi.
Không chỉ ở Đồng Nai, nhu cầu về nhà ở cho công nhân, người có thu nhập thấp ở Tp.HCM cũng đang là vấn đề rất cấp bách. Số liệu thống kê của Ủy ban Nhân dân Tp.HCM cho biết, có khoảng hơn 256.000 lao động hiện đang làm việc tại các khu công nghiệp trên địa bàn thành phố, trong đó có tới 70% là lao động nhập cư có mong muốn thực sự về nhà ở để ổn định công việc.
Tuy vậy, vẫn có gần 1 triệu người lao động ngoài khu công nghiệp có nhu cầu về nhà ở tron khi các dự án đầu tư nhà ở xã hội vẫn còn ít, nhất là nhà lưu trú công nhân thì các doanh nghiệp không muốn làm vì chi phí quá lớn trong khi thu hồi vốn lại chậm.
Tại Bình Dương, thống kê của các cơ quan chức năng tỉnh cho biết có khoảng 100.000 người có thu nhập thấp tại khu vực đô thị có nhu cầu về nhà ở. Bằng các chính sách thu hút đầu tư, Bình Dương đã kêu gọi các thành phần kinh tế tham gia đầu tư 50 dự án nhà ở cho người thu nhập thấp, với tổng diện tích đất quy hoạch là 144 ha và dự kiến sẽ xây dựng khoảng 2,9 triệu m2 sàn, tương đương với 72.584 căn hộ. Đến năm 2015, tỉnh Bình Dương sẽ phấn đấu xây dựng nhà ở xã hội đáp ứng được 40% nhu cầu của công nhân.
Tuy nhiên, hiện tại, Bình Dương mới chỉ có 5 dự án nhà ở xã hội với diện tích sàn đạt hơn 347.000m2, tương đương 7.214 căn hộ được đưa vào sử dụng, đáp ứng chỗ ở cho 18.139 người và đạt 69,4% chỉ tiêu kế hoạch của tỉnh trong giai đoạn 2010 - 2015.
Đến năm 2015, khoảng 250.000 công nhân ở tỉnh Bình Dương có nhu cầu nhà ở. Tỉnh Bình Dương cũng đã quy hoạch và triển khai 19 dự án, trong đó có 11 dự án đã hoàn thành đưa vào sử dụng với diện tích sàn là 140.585m2, tương đương 2.964 căn hộ, đáp ứng chỗ ở cho 16.599 người. Các dự án đều do Công ty Becamex thực hiện, với giá bán từ 90 đến 140 triệu đồng/căn từ 30m2 trở lên, phù hợp với túi tiền của công nhân.
Nguồn vốn cần được khơi thông
Mặc dù nhu cầu về nhà ở là vô cùng bức thiết nhưng các sở xây dựng Đồng Nai và Bình Dương cho hay đến thời điểm hiện tại, các doanh nghiệp trên địa bàn hai tỉnh này tham gia xây dựng nhà ở xã hội đang thiếu vốn, cái bất cập là dù thế nhưng các doanh nghiệp lại chưa đủ điều kiện để tiếp cận được gói hỗ trợ 30.000 tỷ đồng.
Giám đốc Sở Xây dựng Đồng Nai, ông Tạ Huy Hoàng, cho biết, tỉnh hiện có ba doanh nghiệp đang triển khai các dự án nhà ở công nhân và nhà cho người thu nhập thấp đang chờ được vay từ gói 30.000 tỷ nhưng chưa được.
Nguyên nhân khó tiếp cận nguồn vốn là do điều kiện vay khá cao. Cụ thể, đối với nhà ở xã hội nói chung (gồm nhà ở công nhân) khi vay vốn (gói 30.000 tỷ đồng), ngân hàng yêu cầu doanh nghiệp phải có 30% vốn tham gia vào dự án, trong khi đa số các doanh nghiệp đi vay đang gặp khó khăn về vốn.
Một số dự án nhà ở xã hội ở Tp.HCM mặc dù đã được phép chuyển đổi và Bộ Xây dựng có danh sách gửi Ngân hàng Nhà nước xem xét cho vay nhưng khi thẩm định khả năng tài chính của doanh nghiệp, do phát hiện nợ xấu nên ngân hàng không cho vay vốn.
Các tỉnh cho rằng cơ chế ưu đãi đầu tư chưa thật sự hấp dẫn để khuyến khích các doanh nghiệp tham gia đầu tư xây dựng nhà ở công nhân, mặc khác do nguồn vốn đầu tư lớn, thời gian thu hồi vốn kéo dài (từ 20-30 năm), chi phí giải phóng mặt bằng cao đã gây nên khó khăn trong quá trình thực hiện.
Tp.HCM lên kế hoạch trong năm nay sẽ hoàn tất thủ tục để bố trí sử dụng 376 căn nhà ở xã hội đã hoàn thành và 1.397 căn hộ nhà ở tái định cư đã hoàn thành chuyển sang nhà ở xã hội. Các dự án đã khởi công, khởi công mới và sắp khởi công, thành phố sẽ tiếp tục đẩy nhanh thi công.
Ông Nguyễn Hữu Tín, Phó Chủ tịch Ủy ban Nhân dân Tp.HCM, cho biết, để tháo gỡ khó khăn về vốn, thành phố sẽ ổn định lãi suất cho vay hỗ trợ nhà ở 3%/năm đối với khách hàng mua, thuê, thuê mua nhà ở xã hội, thời gian cho vay 15 năm.
Các ngân hàng cũng cần sớm thành lập Quỹ tiết kiệm nhà ở, tạo nguồn tài chính cho các cá nhân vay để thuê, thuê mua, mua nhà ở hoặc cải tạo, sửa chữa nhà ở; đẩy nhanh tiến độ giải ngân gói tín dụng cho vay hỗ trợ nhà ở; cho các doanh nghiệp vay đầu tư xây dựng nhà ở xã hội tại địa phương…
Sở Xây dựng của các tỉnh kinh tế trọng điểm phía Nam cũng đề xuất các đơn vị chức năng cần có chính sách ưu đãi đặc biệt đối với các dự án nhà ở công nhân như cho các doanh nghiệp tham gia đầu tư xây dựng nhà ở cho công nhân vay vốn ưu đãi với lãi suất 0%.
(Theo Vietnam+)
